"Luồng gió" mới Obama và những trăn trở ở Cuba

Cách đây 88 năm, vào ngày 16 tháng 1 năm 1928, vị Tổng thống thứ ba mươi của Hoa Kỳ, Calvin Coolidge đã tới thăm Cuba, đây là vị Tổng thống Mỹ đầu tiên đặt chân tới quốc đảo này. Ở đây, ông được đón tiếp bởi Gerardo Machado -  người cầm quyền chính phủ Cuba trong giai đoạn 1925-1933. 

Chuyến thăm này của Calvin Coolidge là một cố gắng của chính phủ Mỹ nhằm hạ nhiệt sự phản đối của các nước châu Mỹ Latinh với chính sách ngoại giao của Mỹ. Tại thời điểm này, nền kinh tế và bộ máy chính trị của Cuba vẫn còn đang bị Mỹ kiểm soát.

Để tới Cuba, vị cố Tổng thống Mỹ đã sử dụng chiến hạm khổng lồ của Hải quân Mỹ lúc bấy giờ, USS Texas. Trong hồi ký của mình, Coolidge đã viết: “Hàng nghìn người dân Cuba đã tụ họp ở cảng biển La Havana, có nhiều người còn trèo lên cả pháo đài Morro, hoặc họ trèo lên các mái nhà xung quanh để ngắm nhìn chiến hạm USS Texas vào cảng”, rồi “ những đám đông tò mò làm chật kín lối ra vào tại cảng, có nhiều người còn tung hoa, thậm chí họ còn ném cho tôi những nụ hôn thắm thiết”…

Vợ chồng Tổng thống Mỹ Calvin Coolidge (đi đầu) trong chuyến thăm Cuba năm 1928

Thực ra, vào năm 1948, cố Tổng thống Mỹ Harry Truman cũng đã tới Cuba nhưng chuyến đi này không được tính vì ông chỉ gói gọn hành trình của mình trong căn cứ quân sự Guantanamo -  được cho là một phần lãnh thổ của Mỹ.

Còn cố Tổng thống Jimmy Carter - người đề nghị xóa bỏ lệnh cấm vận mà ông gọi là “vô dụng” đối với Cuba, đã tới thăm “hòn đảo tự do” này nhiều lần và hội kiến cựu Chủ tịch Fidel Castro. Nhưng những chuyến thăm này được thực hiện khi ông ta đã rời khỏi phòng Bầu dục.

Carter trong một chuyến thăm Cuba năm 2002, đã nói rằng: “ Ngoài tình yêu với bóng chày và âm nhạc, tôi muốn nhân dân hai nước chúng ta làm bạn và tôn trọng lẫn nhau”.

Phải nói rằng, chuyến đi này của ông đã mở ra một cánh cửa trong quan hệ ngoại giao của hai nước, nhưng phải tới ngày 17 tháng 12 năm 2014, Tổng thống Barack Obama cùng người đồng cấp Raul Castro đã thông báo với cả thế giới về việc hai nước sẽ tái thiết lập quan hệ ngoại giao sau hơn nửa thế kỷ và ngay sau đó, hai bên đã đồng loạt mở lại đại sứ quán vào những tháng đầu năm 2015.

Ngày 20 tháng 3 vừa qua,chuyến thăm Cuba của ông Barack Obama là một sự kiện lịch sử mang tầm vóc thế giới, đây là một dấu hiện rất tốt trong quan hệ của hai nước.

Ngay khi hạ cánh, ông được đón tiếp bởi Bộ trưởng Ngoại giao Cuba - Bruno Rodriguez Parrilla và Đại sứ Cuba tại Mỹ- Jose Ramon Cabanas và Jeffrey De Laurentis, trợ lý về kinh tế của Đại sứ quán Mỹ tại Cuba cùng nhiều quan chức cấp cao khác.

Điểm đến đầu tiên của Tổng thống Mỹ cùng đoàn tùy tùng trong chuyến thăm chính thức đầu tiên sau khi bình thường quan hệ hóa với Cuba là Quảng trường vũ trang - quảng trường đầu tiên được xây dựng ở Cuba vào năm 1519. Sau đó, ông cùng đoàn sẽ tới Bảo tàng thành phố, nơi trưng bày bức tranh về cố tổng thống Mỹ thứ 16- Abraham Lincoln và cuối cùng là Nhà thờ La Havana. Cùng ngày, Tổng thống Barack Obama sẽ hội kiến Chủ tịch Castro tại Cung Cách Mạng, sau đó ông sẽ đi thăm Quảng trường Jose Marti tại thủ đô La Havana và gặp gỡ các doanh nghiệp Cuba và Mỹ.

Theo chương trình, vào ngày mai (22/3), ông Obama sẽ đọc diễn văn tại Nhà hát lớn Alicia Alonso và tham gia vào buổi thi đấu bóng chày giữa dội Tampa Bay của Mỹ và đội tuyển quốc gia Cuba tại sân vận động Mỹ Latinh. 

Vợ chồng Tổng thống Mỹ Obama đã tới Cuba hôm 20/3

Chuyến thăm của ông Obama tới Cuba lần này là một bước đi lớn trong quan hệ ngoại giao giữa hai quốc gia thù địch đã hơn nửa thế kỷ. Chuyến thăm này là cơ hội lớn cho hai bên cùng trao đổi sâu hơn và đưa ra những giải pháp tốt hơn để tiếp tục cải thiện mối quan hệ trên phương diện bình đẳng, tôn trọng và giúp đỡ lẫn nhau như những người láng giềng tốt bụng.

Trên các mạng xã hội, người dân Cuba đã bày tỏ sự phấn khởi, vui mừng với chuyến thăm lịch sử này. Kể từ khi hai nước tái thiết lập quan hệ ngoại giao, cuộc sống người dân Cuba đã “dễ thở” hơn, điều kiện xã hội đã được cải thiện đáng kể, nhất là về mặt thông tin liên lạc và mới đây sự nới lỏng của chính phủ Mỹ về việc gửi ngoại tệ vào Cuba. Đây là điều đặc biệt có ý nghĩa vì đại đa số những người Cuba đang sống tại đảo quốc có người thân bên Mỹ.

Tuy nhiên cũng còn tồn tại nhiều bất cập khi mà lệnh cấm vận chưa được dỡ bỏ. Nhiều người dân Cuba đã tự hỏi, họ sẽ làm gì và sống như thế nào khi Mỹ tháo bỏ cấm vận?!

Cuba được các nước trên thế giới đánh giá rất cao, đặc biệt về mặt đảm bảo an sinh xã hội cho người dân, nhưng do lệnh cấm vận nghiệt ngã của Mỹ hơn 50 năm qua, xã hội Cuba có nhiều lạc hậu, ảnh hưởng đến cách tư duy và làm việc của người dân, do đó sự lo lắng này cũng không phải là sai.

Còn trên các trang báo khác của Venezuela, Tây Ban Nha và Mexico, đều đồng loạt đưa tin về chuyến thăm này của Tổng thống Barack Obama và đánh giá đây là một bước đi khôn ngoan của vị tổng thống này trong thời điểm Mỹ đang bị các nước trong khu vực chỉ trích kịch liệt. Và lý do thứ hai họ đưa ra, đó là ông Obama đã nhận ra rằng cố Tổng thống Jimmy Carter đã có lý khi gọi cuộc cấm vận này là “vô dụng”.

Trên trang cá nhân Twitter của mình, ông Obama đã viết ngay khi tới nơi: “Xin chào Cuba, tôi vừa hạ cánh và đang rất mong được gặp và nghe nhân dân Cuba”.

88 năm đã trôi qua, không ai có thể nghĩ tới ngày này, khi chiếc Không lực Một hạ cánh xuống La Havana. Có lẽ nhiều người còn không hiểu được tại sao chỉ trong thời gian ngắn ngủi hơn một năm thôi mà hàng loạt sự kiện lớn đã diễn ra trong quan hệ hai quốc gia này. Duy nhất chỉ một người có khả năng tiên đoán việc này, đó là cựu Chủ tịch Cuba- Fidel Castro, cách đây 43 năm tại Việt Nam: “Nước Mỹ sẽ ngồi vào bàn đàm phán với chúng tôi khi họ có một Tổng thống da màu và Giáo hoàng là người Mỹ Latinh”.

Chúng ta phải ngả mũ khâm phục ông vì lời tiên đoán này, nhưng chúng ta lại càng khâm phục ông bởi những điều ông đã làm cho đất nước Cuba, cho thế giới. Không có gì quá khi Fidel Castro được coi là một người anh hùng và nhân dân Cuba là một dân tộc anh hùng.