Làn sóng giảm thuế nhập khẩu

Tự do thương mại trong ASEAN

Theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), Việt Nam đã cơ bản xóa bỏ thuế quan đối với hàng hóa trong khối ASEAN vào năm 2015, chỉ có 7% dòng thuế được linh hoạt đến năm 2018. Trong đó, việc giảm thuế suất nhập khẩu ôtô trong khối ASEAN từ 30% về 0% từ ngày 1-1-2018 (với điều kiện tỷ lệ nội địa hóa phải đạt từ 40%) nhận được nhiều sự quan tâm của cả doanh nghiệp và người tiêu dùng thời gian qua khi lượng ôtô nhập khẩu từ Thái Lan và Indonesia không ngừng gia tăng. Thị trường ôtô Việt Nam năm 2018 được dự báo sẽ sôi động hơn khi thuế nhập khẩu được cắt giảm tối đa.

Nhập khẩu ôtô từ ASEAN dự kiến gia tăng khi thuế suất nhập khẩu về 0%

Cùng với ôtô, năm 2018, nhiều mặt hàng khác như xe máy, phụ tùng, linh kiện ôtô xe máy, dầu thực vật, hoa quả nhiệt đới, đồ điện dân dụng (tủ lạnh, máy điều hòa…), sữa từ các nước ASEAN nhập vào nước ta cũng được hưởng thuế suất 0%. Ngoài ra, theo cam kết trong ATIGA, Việt Nam sẽ phải xóa bỏ thuế nhập khẩu các sản phẩm xăng dầu trong ASEAN với lộ trình dài nhất đến năm 2024.

Các chuyên gia cho rằng, việc mở cửa thị trường đã góp phần thúc đẩy phát triển thị trường trong nước, giúp doanh nghiệp được tiếp cận với nguồn máy móc, thiết bị, nguyên liệu phong phú với giá rẻ hơn và người dân được mua hàng hóa với giá tốt hơn. Tuy nhiên, vẫn có nhiều lo ngại về khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước, khi hàng hóa từ nước ngoài tràn vào cạnh tranh quyết liệt với hàng trong nước.

Không ít doanh nghiệp Việt đã “hụt hơi” trong cuộc cạnh tranh này. Bà Tô Hồng Điệp, Giám đốc Công ty TNHH Liêu Thanh, nhận định: Hiện nay, hàng Thái Lan giá cả tương đối phù hợp với khả năng chi tiêu của người Việt Nam và chất lượng được nhiều người tiêu dùng Việt tín nhiệm. Đó là thách thức lớn cho các doanh nghiệp Việt.

Ồ ạt giảm thuế nhập khẩu

Không chỉ phần lớn hàng hóa từ các nước thành viên ASEAN được di chuyển tự do phi thuế quan trong nội khối, theo các cam kết trong các FTA khác, hàng loạt các mặt hàng nhập khẩu từ các nước khác vào Việt Nam cũng sẽ được giảm thuế trong năm 2018, trong đó nhiều mặt hàng thuế suất giảm về 0%.

Hàng ngoại vào nước ta ngày càng nhiều

Cụ thể, theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN - Trung Quốc (ACFTA), năm 2018, Việt Nam phải cắt giảm 588 dòng thuế cho hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, chiếm khoảng 6,2% tổng biểu thuế, thuế suất 5-10% của năm 2017 xuống còn 0% vào năm 2018, ví như: thịt gà, cà phê, chè nguyên liệu, chế phẩm bánh kẹo, thực phẩm chế biến, hóa chất, thuốc kháng sinh, vải may mặc, quần áo, sắt thép, sản phẩm sắt thép, máy móc thiết bị điện, điện tử, tàu thuyền…

Còn theo Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện ASEAN - Nhật Bản (AJCEP), số dòng thuế mà Việt Nam phải giảm trong năm 2018 cho hàng hóa nhập từ Nhật Bản là 6.202 dòng, chiếm 62% tổng biểu thuế, trong đó có 3.426 dòng thuế giảm về 0% từ ngày 1-4-2018, tập trung chủ yếu vào nhóm hàng máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng, sắt thép, vải các loại, may mặc, nguyên liệu dệt may, da giày…

Hay với Hiệp định Đối tác kinh tế Việt Nam - Nhật Bản (VJEPA), có 5.545 dòng thuế mà Việt Nam ưu đãi đặc biệt cho hàng Nhật Bản từ năm 2018, chiếm 51% tổng biểu thuế. Trong đó có 2.918 dòng thuế giảm sâu 50-67%, 604 dòng cắt giảm trung bình 20-45% và 1.567 dòng có mức cắt giảm ít 4-18%. Đặc biệt có 456 dòng có thuế suất về 0%.

Đối với Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á - Âu (VN - EAEU FTA), số dòng thuế Việt Nam phải giảm trong năm 2018 là 9.262 dòng, chiếm 77% tổng biểu thuế, trong đó có 5.535 dòng thuế giảm về 0%. Theo Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Chile (VCFTA), số dòng thuế Việt Nam phải giảm trong năm 2018 là 4.113 dòng, chiếm 43% tổng biểu thuế, trong đó có 2.742 dòng có thuế suất 0%…

Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, chúng ta hiện quan tâm nhiều đến xúc tiến thương mại ở thị trường nước ngoài nhằm đưa hàng Việt ra thế giới, nhưng lại ít quan tâm bảo vệ thị trường nội địa, trong khi đa số doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Chính vì chúng ta còn bỏ trống thị trường nội địa nên doanh nghiệp nước ngoài có nhiều cơ hội tràn vào và chiếm thị phần. Không còn con đường nào khác, chúng ta bắt buộc phải nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp nội; phát triển thị trường nội địa, hỗ trợ các nhà sản xuất trong nước để có được sản phẩm tốt, cạnh tranh được với hàng hóa nhập khẩu.