IS đã “thò chân” vào Đông Nam Á

IS thừa nhận tấn công một nhà thờ Hồi giáo Shiite tại huyện Bogra, Bangladesh, ngày 26/11

Trước đó, vào tháng 10/2015, Bangladesh cũng đã bị một cuộc tấn công tương tự khiến một người chết và 80 người bị thương. IS khi đó cũng lên tiếng nhận trách nhiệm nhưng chính phủ Bangladesh phủ nhận và cho rằng IS không hiện diện ở quốc gia này, đồng thời đổ lỗi cho một nhóm phiến quân trong nước thực hiện. Theo các chuyên gia, mặc dù IS không có liên hệ trực tiếp tới các nhóm phiến quân trong nước nhưng chúng có móc nối nhau qua internet.

Tại các quốc gia Hồi giáo như Indonesia và Malaysia, cũng như ở những nước có ít người Hồi giáo như Philippines, ảnh hưởng của tổ chức IS ở nhiều mức độ khác nhau.

Theo các nhà nghiên cứu, Đông Nam Á cũng là nơi cung cấp chiến binh cho IS, ngược lại tổ chức này tạo nguồn cảm hứng cho các nhóm cực đoan địa phương. Nước chịu ảnh hưởng sâu đậm nhất là Malaysia. Điều này cũng dễ giải thích: xu hướng Hồi giáo cực đoan rất mạnh ở Malaysia, còn mạnh hơn cả ở Indonesia chẳng hạn.

Theo truyền thông Malaysia, IS đã tuyển mộ được hàng chục thanh niên Malaysia thông qua các mạng xã hội trên Internet. Số thanh niên này được huấn luyện trong nhiều tháng tại Malaysia trước khi đi qua Syria hay Iraq. Đã có ít nhất một trường hợp của một thanh niên Malaysia tiến hành khủng bố tự sát tại Iraq và đã làm thiệt mạng hàng chục lính Iraq.

Ở Indonesia, đạo Hồi nói chung được diễn giải một cách ôn hòa hơn là ở Malaysia. Cho nên số người mà tổ chức thánh chiến tuyển mộ được có thể đếm trên đầu ngón tay. Tuy nhiên cũng phải công nhận là ý thức hệ của IS rất gần với phong trào Hồi giáo cực đoan Jemaah Islamyah, đặt căn cứ ở Indonesia và là tác giả vụ khủng bố đẫm máu ở Bali năm 2002. Tổ chức Jemaah Islamyah cũng muốn xây dựng một vương quốc Hồi giáo ở Đông Nam Á.

Tổ chức đã bị suy yếu nhiều sau hàng loạt chiến dịch truy quét của cảnh sát Indonesia. Chúng không còn tiến hành khủng bố trong mấy năm gần đây. Dù vậy, sự vươn lên của IS cũng nguy hiểm đối với Indonesia vì IS có thể khơi dậy trở lại ngọn lửa cực đoan của phong trào Jemaah Islamyah.

Tại Philippines, có hai tổ chức Hồi giáo vũ trang không đông đảo lắm đã tuyên bố quy phục tổ chức IS thông qua các video được đưa lên mạng Internet.

Nhóm thứ nhất là Abu Sayyaf, ở trên đảo Jolo và Basilan, ngoài khơi vùng bờ biển phía Nam Philippines. Nhóm thứ hai là một tổ chức mới, cũng rất nhỏ, lấy tên là Chiến sĩ Hồi giáo cho Tự do Bangsamoro. Nhóm này là thành phần ly khai từ phong trào Hồi giáo lớn ở vùng Mindanao, miền Nam Philippines - Mặt trận Giải phóng Hồi giáo Moro MILF, đã vừa ký kết hiệp định hòa bình với Manila.

Phong trào MILF có 12.000 quân và không ủng hộ tổ chức Nhà nước Hồi giáo, do đó tổ chức thánh chiến ở Trung Đông không có ảnh hưởng lớn ở Philippines. Một số nguồn tin đã khẳng định là IS dường như đã tuyển mộ người ở Mindanao, nhưng điều này không được chính thức xác nhận.

Tóm lại, có thể nói rằng IS là nguồn cảm hứng rõ rệt cho hai nhóm Abu Sayyaf và Chiến sĩ Hồi giáo cho Tự do Bangsamoro. Trong những đoạn video phô trương các con tin mà họ đang cầm giữ, hai tổ chức này đã lấy lại các cảnh dàn dựng và lá cờ của tổ chức IS.

Theo giới phân tích, không hề có mối liên hệ nào được thiết lập giữa quân du kích Hồi giáo ly khai ở miền Nam Thái Lan với IS. Thế nhưng cũng có thể có những liên lạc qua internet.

Cuộc nổi dậy ở miền Nam Thái Lan là một phong trào mang tính chất dân tộc và sắc tộc, trong đó khía cạnh tôn giáo chỉ là thứ yếu. Cuộc nổi dậy này cũng gắn chặt với các vấn đề địa phương, cục bộ, ngay cả tính chất khu vực cũng không có, huống chi là tính chất “thế giới Hồi giáo” nói chung.

Lo lắng về sự hiện diện của IS tại Đông Nam Á đã được Singapore biến thành hành động. Tháng 11/2014, Bộ Quốc phòng Singapore thông báo, nước này gửi nhân viên quân sự và trang thiết bị tham gia liên minh quốc tế chống IS.

Sự tham gia của Singapore gồm việc cử các cố vấn và sĩ quan liên lạc, máy bay tiếp nhiên liệu và một đội ngũ phân tích hình ảnh. Tuy nhiên, các lực lượng chiến đấu sẽ không được đưa tới Iraq và Syria, mà được triển khai tại các nước xung quanh với các lực lượng đồng minh khác. Thời gian triển khai được xem xét theo từng năm.

Cái đáng nói ở đây là nếu xét trong tổng thể các nước khu vực này thì Singapore chả dính dáng gì tới nguy cơ từ IS. Giải thích cho quyết định tham chiến, giới chức Singapore nói chiến dịch này phù hợp với những nỗ lực chống lại các mối đe dọa khủng bố của nước này triển khai suốt 10 năm qua.