Hàng chục nghìn container phế liệu bị "bỏ quên" tại cảng biển

Ẩn họa từ 5.000 “thùng bom” ô nhiễm

Lý giải nguyên nhân của sự tồn đọng này, Cục Hàng hải Việt Nam cho biết, thời gian gần đây, chính sách thương mại của các cường quốc kinh tế trên thế giới có nhiều thay đổi với diễn biến phức tạp khó dự đoán.

Đơn cử như việc Trung Quốc thông báo ngừng nhập khẩu 24 mặt hàng phế liệu có thể tái chế từ ngày 1/1/2018. Theo đó, một lượng lớn các mặt hàng này từ các nước phát triển như Mỹ, châu Âu, Úc... sẽ không được nhập khẩu vào Trung Quốc mà sẽ tìm đường vào các nước châu Á khác, trong đó có Việt Nam. Số container có nguy cơ tồn đọng này chủ yếu là dây cáp điện, máy móc cũ, phân bón, hàng nông sản, nguyên liệu may mặc, nhôm nguyên liệu, phế liệu nhựa, giấy, xe ôtô...

Cũng theo Cục Hàng hải Việt Nam, việc thay đổi chính sách này có nguy cơ gây ra hậu quả nặng nề về ô nhiễm môi trường, chi phí từ ngân sách để tiêu huỷ, ách tắc tại các cảng biển Việt Nam khi hàng hoá không thể giải phóng dẫn tới các doanh nghiệp cảng phải luân chuyển nhiều lần vị trí các container trong bãi cảng, hoặc có nhu cầu vận chuyển giữa các bến cảng, ICD khác để chứa. Từ đó, làm gia tăng chi phí cho các cảng, khách hàng, hãng tàu và giảm năng suất, hiệu quả khai thác cảng; ảnh hưởng tới hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa khác của doanh nghiệp Việt Nam.

Bãi tập kết container tại Cảng Đình Vũ (Hải Phòng).

Trước tình trạng trên, Cục Hải quan các tỉnh, thành phố đã chỉ đạo các Chi cục thường xuyên rà soát, thống kê, soi chiếu, thực hiện phân loại đối với những container hàng có dấu hiệu nghi vấn, thực hiện khóa container, xếp vào một khu vực riêng để theo dõi, giám sát chặt chẽ.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện xử lý hàng hóa tồn đọng vẫn gặp nhiều khó khăn. Bởi theo điều 19 Thông tư số 203/2014/TT-BTC quy định về nguồn kinh phí: Trường hợp chưa có nguồn kinh phí để thực hiện chi trả, Hội đồng tạm ứng kinh phí từ tài khoản tạm giữ, dự toán ngân sách thường xuyên của Cục Hải quan hoặc của doanh nghiệp quản lý hàng hoá tồn đọng để thực hiện chi trả...". Ngoài ra, đối với hàng hoá chậm luân chuyển có nguy cơ tồn đọng dưới 90 ngày, hiện nay chưa có quy định cụ thể.

Vì vậy, các doanh nghiệp cảng biển đã chủ động có biện pháp hạn chế các mặt hàng phế liệu, như: Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn chỉ tiến hành dỡ hàng từ tàu sau khi khách hàng xuất trình đủ giấy phép nhập khẩu của lô hàng được cơ quan có thẩm quyền cấp còn hiệu lực và văn bản cam kết thời gian nhận hàng cụ thể; từ 1/6-30/9/2018, ngừng tiếp nhận toàn bộ hàng nhựa phế liệu nhập khẩu trực tiếp tại cảng này.

Để kịp thời có biện pháp xử lý hàng hoá chậm luân chuyển có nguy cơ tồn đọng theo quy định của pháp luật và tránh gây ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại cảng biển, Cục Hàng hải Việt Nam kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải báo cáo Chính phủ chỉ đạo các Bộ Tài chính, Công Thương, Tài nguyên và Môi trường có giải pháp kịp thời để xử lý hàng hoá chậm luân chuyển có nguy cơ tồn đọng tại cảng biển Việt Nam...