Hà Nội: Trên 72% gia đình có người mắc bệnh do ô nhiễm

Theo kết quả quan trắc 6 tháng đầu năm 2013, hàm lượng bụi lơ lửng trong không khí tại một số điểm trên địa bàn Hà Nội đáng giật mình. Có nơi hàm lượng bụi lơ lửng trong không khí vượt quá 11 lần tiêu chuẩn cho phép… như đường Nguyễn Trãi, Phạm Hùng, Khuất Duy Tiến, Nguyễn Văn Linh. Còn các tuyến phố khác vượt quá 5 lần tiêu chuẩn cho phép.

Sự ô nhiễm không khí trên của Hà Nội từ 3 nguồn chính: nguồn thải công nghiệp với 9 khu công nghiệp (KCN) cũ, 5 KCN mới và nhiều hộ sản xuất tư nhân nằm xen kẽ trong nội ngoại thành; nguồn thải giao thông với gần 200.000 ô tô và khoảng 1,9 triệu xe máy không đảm bảo các tiêu chuẩn xả khí thải, cùng với hiện trạng tắc nghẽn giao thông phổ biến gây ô nhiễm không khí cục bộ; và nguồn thải sinh hoạt với việc sử dụng bếp than, bếp dầu, tình trạng nhà ở mái thấp, chật chội dẫn đến ô nhiễm khí SO2, CO, NOx...

Cảnh thường thấy trên các đường phố

Kết quả quan trắc đáng tin cậy nhất những năm gần đây tại Trạm khí tượng Láng (Trung tâm Khí tượng thủy văn Đồng bằng Bắc Bộ) cũng cho thấy, hàm lượng bụi khí vượt tiêu chuẩn quy định ở mức 50 microgram/m3. Đối với 4 chất khí còn lại chưa vượt tiêu chuẩn Việt Nam nhưng SO2 vượt tiêu chuẩn EU 20 microgram/m3. Lượng bụi ở Hà Nội luôn vượt tiêu chuẩn cho phép từ 1,7-2,2 lần (tại 65 vị trí quan trắc trên các tuyến đường chủ yếu của 9 quận và 5 huyện TP), còn các khí gây ô nhiễm (CO, CO2, SOx, HC...) ở mức xấp xỉ tiêu chuẩn cho phép.

Tuy nhiên, không phải ai cũng biết,  2 vạn lần hít thở mỗi ngày của mình đã đưa vào lá phổi 20m3 không khí từ các nguồn ô nhiễm đó. Theo các nhà nghiên cứu về thực trạng các bệnh tật của người dân nội thành Hà Nội liên quan đến ô nhiễm không khí thì những người dân (hoặc nhóm người dân) tỏ ra rất ít thông tin về những tác hại khôn lường của ô nhiễm không khí xung quanh mình.

Một kết quả nghiên cứu trước đây của Sở Y tế Hà Nội đã ghi nhận 4 loại ô nhiễm chính, gồm: mức độ ô nhiễm công nghiệp tập trung tại Khu Công nghiệp Thượng Đình; ô nhiễm không khí giao thông (khu vực đường Pháp Vân); ô nhiễm do dịch vụ thương mại (khu chợ Đồng Xuân); ô nhiễm do sinh hoạt (khu tập thể Kim Liên) và mức độ ô nhiễm thấp nhất là khu vực quận Tây Hồ. Tại các khu vực trên, nhóm nghiên cứu đã điều tra tỷ lệ hộ mắc bệnh tại Hà Nội là 72,6%. Trong số đó, hộ có người mắc bệnh mạn tính chiếm 43%, cao nhất là ở quận Hoàng Mai, thấp nhất là quận Tây Hồ. Trong đó, các bệnh có tỷ lệ mắc cao là bệnh tai mũi họng, viêm mũi dị ứng, hen phế quản, cảm cúm, viêm phổi, viêm phế quản, các bệnh ngoài da, bệnh về mắt. Một chuyên gia cho biết những người có thời gian sống trên 10 năm ở ngay tại Hà Nội có tỷ lệ mắc bệnh mạn tính về tai mũi họng cao gần gấp đôi so với với những người sống ở đây dưới 3 năm. Tỷ lệ bệnh tật đối chiếu giữa nhóm người sống lâu ở Hà nội và nhóm người mới sống ở Hà Nội là 24,5% và 12,5%.

Đối với các bệnh cấp tính như cảm cúm, người sống trên 10 năm mắc bệnh chiếm tới 11,5%, sống dưới 3 năm là 6,8%. Xu hướng tuổi càng cao thì tỷ lệ mắc càng cao. Quận Hoàng Mai có tỷ lệ mắc triệu chứng tắc mũi, chảy nước mũi, viêm họng cao nhất, thấp nhất là quận Hoàn Kiếm. Các bệnh về da liễu và mắt, quận Đống Đa mắc tỷ lệ cao nhất, tiếp đến là quận Hoàng Mai, Thanh Xuân, Hoàn Kiếm, Tây Hồ. Quận Hoàng Mai cũng đứng đầu bảng về tỷ lệ hộ gia đình cao nhất có người phải nằm viện hoặc nghỉ việc để điều trị bệnh do ô nhiễm không khí (ÔNKK).

GS Phạm Duy Hiển, chuyên gia Chương trình không khí sạch Việt Nam - Thuỵ Sỹ cho rằng, để biết không khí ở Hà Nội ô nhiễm đến mức nào cần xem xét 5 chỉ tiêu về chất lượng không khí gồm PM10 (bụi khí); SO2 (điôxit lưu huỳnh); NO2 (điôxit nitơ); O3 (ozôn); CO (ôxit cacbon).

Ngoài trời đã ô nhiễm, trong nhà lại càng ô nhiễm hơn. Không khí ô nhiễm dường như đã bủa vây toàn bộ không gian sống của người Hà Nội. Nghiên cứu của các nhà khoa học đã chỉ ra hàng nghìn nguyên nhân gây ô nhiễm không khí ngay trong chính từng ngôi nhà và các cao ốc văn phòng. Trong nhà chúng ta có hàng nghìn hợp chất hóa học không tốt cho sức khỏe con người. Chúng phát sinh ra một cách tự nhiên từ khói, khí gas, bụi, các chất hóa học của mỹ phẩm, chất tẩy rửa, thuốc diệt côn trùng và rất nhiều chất gây ô nhiễm khác từ các thiết bị hiện đại trong nhà như: xe máy, máy điều hòa, tủ lạnh, bếp gas, lò vi sóng, tivi...; từ vật liệu xây dựng như: đá ốp granit, đá lát, sơn tường, thảm rải sàn, vật liệu trang trí và sắp đặt…; từ các tác phẩm nghệ thuật như: tranh sơn dầu, tượng đá, hoa giấy…; từ đồ nội thất làm bằng bột gỗ, ván ép…

Ông Phạm Tùng Lâm, cán bộ Chương trình nhận định, nhận thức của người dân Hà Nội và thậm chí của cả những nhà quản lý về ô nhiễm không khí còn... tương đối thấp. Nguyên nhân ô nhiễm không khí chủ yếu từ chính con người gây ra!

P.V