GS.TSKH Nguyễn Quang Thái: Kinh tế còn khó khăn một vài năm nữa

PV: Thưa GS, trong 6 tháng đầu năm, GDP cả nước đạt 4,9%. Đây có phải là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang có dấu hiệu phục hồi?

GS.TSKH Nguyễn Quang Thái: Trong điều kiện khó khăn chung của kinh tế thế giới và trong nước, GDP tăng được 5% trong quý II và trong 6 tháng đầu năm được 4,9% cũng là điều đáng mừng, nhất là dịch vụ tăng trưởng khá so với cùng kỳ năm 2012. Số doanh nghiệp đăng ký mới bắt đầu tăng so với cùng kỳ, ước tăng khoảng gần 8% trong 6 tháng đầu năm 2013. Xuất khẩu tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, nhập khẩu nguyên vật liệu để sản xuất kinh doanh tăng trở lại. Vốn FDI đăng ký và thực hiện đều tăng so với cùng kỳ năm trước; giải ngân vốn ODA đạt khá. Nhiều doanh nghiệp ngừng hoạt động đã quay trở lại hoạt động sản xuất, kinh doanh...

Tuy nhiên, rõ ràng sản xuất công nghiệp và nông nghiệp đều kém năm 2012, chứng tỏ sức cầu cả tiêu dùng và đầu tư rất yếu. Nợ xấu vẫn tăng. Hàng loạt doanh nghiệp bị phá sản hay sản xuất cầm chừng. Một số chỉ số kinh tế có vẻ khá lên, nhưng mặt khác thể hiện sự trì trệ của nền kinh tế như: chỉ số tồn kho, lạm phát đều thấp do cung cầu đang trong xu thế giảm. Nền kinh tế vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức, ẩn chứa nhiều rủi ro làm mất ổn định kinh tế vĩ mô.

GS.TSKH Nguyễn Quang Thái

Các khu vực sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản và khu vực công nghiệp, xây dựng đều còn rất nhiều khó khăn. Chăn nuôi gia súc, gia cầm và nuôi trồng thủy sản giảm sút. Chỉ số phát triển công nghiệp IIP tăng dần nhưng còn rất chậm. Sản xuất công nghiệp, nhất là công nghiệp chế biến và chế tạo gặp rất nhiều khó khăn do chi phí đầu vào cao, sức mua giảm, tiêu thụ chậm. Các doanh nghiệp FDI xuất khẩu khá, nhưng đóng góp cho thu ngân sách còn rất thấp, không tương xứng.

Một điều đáng lo ngại khác là tình trạng thâm hụt ngân sách càng lớn, tăng trưởng tín dụng thấp, tăng khoảng 4% so với chỉ tiêu cả năm là 12%. Trong khi vốn đầu tư công bị cắt giảm lớn thì nhiều công trình quy mô lớn lại đang triển khai, có thể làm cho mất cân đối thêm nghiêm trọng. Các đột phá trong lĩnh vực giáo dục còn rất mờ nhạt, cải cách thủ tục hành chính và bộ máy công quyền chưa có chuyển biến rõ nét…

Như vậy, những dấu hiệu tốt có nhưng chưa nhiều như mong muốn, khó khăn còn lớn. Nhìn triển vọng cuối năm và vài năm tiếp theo, khó khăn vẫn còn đè nặng nền kinh tế, mà các vấn đề tái cấu trúc còn rất bề bộn. Cùng với tình hình kinh tế thế giới rất khó khăn, khó có đột biến trong khôi phục thì kinh tế nước ta còn khó khăn một vài năm nữa.

PV: Một số ý kiến cho rằng, Nghị quyết 01 và Nghị quyết 02 của Chính phủ đưa ra để giải cứu thị trường vẫn chưa phát huy được tính hiệu quả: nợ xấu vẫn chưa giảm đáng kể; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ không cao; doanh nghiệp thành lập mới thấp hơn số doanh nghiệp ngưng hoạt động và phá sản; khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp vẫn còn yếu... GS đánh giá như thế nào về công tác triển khai các gói giải pháp hiện nay?

GS.TSKH Nguyễn Quang Thái: Đúng như trên đã nói, tình hình kinh tế còn rất khó khăn. Các giải pháp nêu trong Nghị quyết 01, 02 của Chính phủ nói chung rất đúng và toàn diện, nhưng triển khai còn chậm. Các ý kiến trả lời của các Bộ trưởng tại cuộc họp Quốc Hội vừa qua cho thấy quyết tâm cao của Chính Phủ và ngành để đẩy mạnh phát triển kinh tế và xã hội. Tuy nhiên, cũng có thể thấy, một số giải pháp qua kiểm nghiệm thực tế cho thấy có nhiều điều cần xem xét điều chỉnh.

Ví dụ: gói 30.000 tỉ để hỗ trợ thị trường bất động sản, sau đó tập trung vào nhà ở người thu nhập thấp nhưng khi thị trường bất động sản đang tồn kho lớn thì nhiều khoản tiền của 30.000 tỉ lại dồn cho các dự án xây nhà mới, mà phải 2 năm nữa mới đáp ứng nhu cầu!

PV: Để kinh tế trong 6 tháng cuối năm khởi sắc hơn thì theo GS, Chính phủ và các Bộ, ngành cần làm gì để hỗ trợ cho thị trường và doanh nghiệp? 

GS.TSKH Nguyễn Quang Thái: Để kinh tế 6 tháng cuối năm khởi sắc hơn, vừa đảm bảo các ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, vừa giữ tốc độ tăng trưởng khá hơn, tạo việc làm nhiều hơn,… thì cần nhiều việc để hỗ trợ ngay cho thị trường và doanh nghiệp. Khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh cần được tháo gỡ cùng với việc tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận dễ dàng hơn các nguồn vốn tín dụng, giữ ổn định kinh tế vĩ mô để tăng niềm tin của doanh nghiệp và người dân vào triển vọng đầu tư, kinh doanh.

Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Chỉ thị đẩy mạnh việc triển khai Đề án tái cơ cấu kinh tế với những lộ trình rất cụ thể đối với từng Bộ, ngành và từng lĩnh vực, trong đó có nhấn mạnh đến nội dung: Trong quý II/2013, các Bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành lập Ban chỉ đạo tái cơ cấu của ngành, lĩnh vực và địa phương. Đây là việc rất quan trọng, cần đẩy mạnh theo lộ trình thống nhất. Thêm vào đó, tôi tán thành chủ trương của Chính phủ luôn xác định quyết tâm là kinh tế càng khó khăn thì càng phải quan tâm đến các chính sách an sinh xã hội.

Chính vì vậy, các chính sách an sinh xã hội và phúc lợi xã hội được triển khai tích cực không chỉ trong 6 tháng qua mà là trong nhiều năm nay, nhất là việc chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho gia đình chính sách, người có công, hộ nghèo, gia đình có hoàn cảnh khó khăn…

PV: Xin cảm ơn GS!

Mai Phương (Thực hiện)