EVN và tiến trình tái cơ cấu

Điện bán lẻ của EVN không lãi

Điện về nông thôn đã thực sự góp phần phát triển kinh tế và nâng cao và đời sống vật chất tinh thần của người dân. Tuy nhiên, đây là không chỉ là thành tích mà còn là gánh nặng trách nhiệm của EVN.

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về điện khí hóa nông thôn, đến cuối năm 2012, cả nước đạt 98,8% số xã có điện; 96,8% số hộ dân nông thôn có điện. EVN phấn đấu đến năm 2015 sẽ đạt 98,6% số hộ dân và đến năm 2020 hầu hết số hộ dân nông thôn có điện.

Từ năm 2011, EVN bắt đầu thực hiện chính sách của Chính phủ hỗ trợ cho các hộ nghèo và hộ thu nhập thấp được sử dụng điện với giá điện chỉ bằng 75% chi phí giá thành. Giá bán điện cho bơm nước tưới tiêu trong nông nghiệp cũng duy trì nhiều năm bằng khoảng 50% chi phí giá thành.

Hai thách thức lớn nhất của EVN là thị trường và vốn đầu tư

Trong khi yếu tố đầu vào là giá nhiên liệu, tỷ giá ngoại tệ… tăng liên tục. Hiện nay, mỗi năm, EVN vẫn phải bù lỗ hàng nghìn tỷ đồng để duy trì cấp điện cho khu vực nông thôn. Điều này đã khiến tình hình tài chính của EVN luôn trong tình trạng khó khăn, đồng thời rất khó kêu gọi các nhà đầu tư vào nguồn điện.

Theo ông Phạm Lê Thanh - Tổng Giám đốc EVN: “Quá trình hình thành phát triển thị trường điện cạnh tranh cũng là quá trình tái cơ cấu ngành điện lực và tái cơ cấu EVN. Tuy nhiên, giá điện hiện nay chưa thật sự chuyển theo cơ chế thị trường, còn bao cấp cho nhiều đối tượng, chưa tạo được động lực thu hút đầu tư vào phát triển điện lực cũng như thúc đẩy sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả”.

Trong thực tế những năm vừa qua, giá điện hàng năm vẫn do Chính phủ ban hành và điều chỉnh hợp lý cho các thành phần, đối tượng sử dụng điện để hạn chế tác động tới các ngành sản xuất cũng như đời sống sinh hoạt của nhân dân.

Trong 3 năm 2010-2012, Chính phủ đã điều tiết giá bán lẻ điện năng ở mức độ giữ lợi nhuận hàng năm của EVN bằng 0%.

Vốn đầu tư chưa có lời giải

Nỗi lo lớn nhất của EVN là từ nay tới năm 2020 kiếm đâu ra số tiền 4 tỷ USD mỗi năm để đầu tư phát triển nguồn điện và lưới điện theo yêu cầu của Chính phủ. Trong đó, các dự án nhà máy điện với tổng công suất 9.800 MW, chiếm 58% tổng công suất các nguồn điện mới trong giai đoạn này. Mặt khác, EVN đang phải thực hiện xây dựng toàn bộ hệ thống lưới điện truyền tải và phân phối, lưới điện liên kết với các nước Trung Quốc, Lào, Campuchia và các nước trong khu vực. Riêng giai đoạn 2011-2015 yêu cầu lượng vốn đầu tư lên tới 501.470 tỷ đồng, gấp 2,45 lần so với tổng đầu tư của EVN giai đoạn 2006-2010.

Một nhiệm vụ chính trị to lớn nữa của EVN là phải tiếp tục hoàn thành dự án, cấp điện cho 1.331 thôn buôn và trên 92 nghìn hộ đồng bào dân tộc, đưa tỷ lệ hộ đồng bào dân tộc được sử dụng điện tại các tỉnh Tây nguyên đạt trên 90%. Cấp điện cho các hộ dân Khmer chưa có điện ở Kiên Giang (hiện đã cấp điện cho hơn 60 nghìn hộ dân Khmer ở các tỉnh Trà Vinh, Sóc Trăng và Bạc Liêu, đạt trên 90%).

Ở các tỉnh miền núi, hải đảo phía Bắc, EVN đảm nhiệm các dự án cấp điện cho các thôn bản vùng sâu vùng xa tại các tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu nhằm đưa tỷ lệ số hộ đồng bào dân tộc được sử dụng điện lên trên 90% vào năm 2015. Đảm nhận cung cấp điện trên các huyện đảo Lý Sơn-Quảng Ngãi; Phú Quốc-Kiên Giang; Phú Quý-Bình Thuận; Vân Đồn-Quảng Ninh; Cát Hải-Hải Phòng. Tiếp nhận lưới điện tại huyện Côn Đảo, triển khai các dự án đưa điện từ đất liền ra các huyện đảo Phú Quốc, Lý Sơn và Vân Đồn. Hỗ trợ 482 tỷ đồng cho 3 huyện ở Lai Châu giai đoạn 2009-2015 để thực hiện xóa đói giảm nghèo theo chương trình 30a của Chính phủ...

Mục tiêu của tái cơ cấu là EVN sẽ tập trung vào lĩnh vực chính là sản xuất kinh doanh điện và đầu tư theo quy hoạch phát triển điện lực quốc gia, rút khỏi các lĩnh vực kinh doanh ngoài ngành thông qua việc chuyển nhượng cổ phần, rút vốn. Tập trung thành lập các tổng công ty phát điện, trước mắt trực thuộc EVN sau đó sẽ tách ra và cổ phần hóa vào thời điểm thích hợp. Xây dựng lại chiến lược phát triển tập đoàn giai đoạn 2011-2015 theo hướng tăng tính chủ động, trách nhiệm của tập đoàn và các đơn vị thành viên.

Để có thể thực hiện mục tiêu trên EVN bắt buộc phải có một lộ trình đảm bảo vốn cùng với sự điều tiết của Chính phủ xây dựng một thị trường bán điện hiện đại, minh bạch và có tính cạnh tranh cao. Từ đó EVN mới có khả năng tái cơ cấu thành công, đủ năng lực để tự đứng vững trên đôi chân của mình.

Tùng Dương