Điều 50 Hiệp ước Lisbon là gì?

John Kerr, tác giả soạn thảo Điều 50 Hiệp ước Lisbon

Từ nhiều tháng qua, Điều 50 trong Hiệp ước Lisbon trở thành tâm điểm của truyền thông sau khi người dân Anh bỏ phiếu rời khỏi EU trong cuộc trưng cầu dân ý tháng 6/2016. Ngày 29/3/2017, Thủ tướng Anh, Theresa May chính thức thông báo kích hoạt điều luật này, mở đường cho những cuộc đàm phán chưa từng có tiền lệ với EU.

Ông John Kerr, người Anh, tác giả soạn thảo Điều 50 Hiệp ước Lisbon, nói với báo The Independent: “Tôi không nghĩ rằng nước Anh sẽ sử dụng điều luật này. Điều 50 Hiệp ước Lisbon được viết ra nhằm ngăn cản một chính quyền độc tài lên nắm quyền trong EU”.

Điều luật này gồm 5 khổ ngắn (255 từ) và đơn giản. Trong đó quy định về cách thức một nước thành viên sẽ rời khỏi EU như thế nào. Trong lịch sử tồn tại và phát triển của EU, chưa từng có quốc gia nào rời bỏ liên minh này trước Anh.

Theo John Kerr, sở dĩ ông viết ra điều luật này vì có nhiều khả năng một chính quyền độc tài lên nắm quyền sẽ muốn rời EU. Điều 50 cho phép giải quyết lựa chọn này mà không gây xáo trộn về pháp lý với toàn khối EU. Điều luật này quy định mọi thành viên EU đều có thể quyết định, thể theo những nguyên tắc lập hiến, rút khỏi liên minh. Trong đa số các nước thành viên, để kích hoạt điều luật này, cần phải tổ chức trưng cầu dân ý hoặc được quốc hội bỏ phiếu.

Trước khi có Điều 50 Hiệp ước Lisbon (chính thức được thông qua năm 2007), nhiều lãnh đạo châu Âu đã nhìn thấy nguy cơ rời EU của Áo, một thành viên của khối từ năm 1995, khi Jorg Haider, thủ lĩnh đảng Tự do có nhiều khả năng lên cầm quyền. Ông Jorg Haider là người bài châu Âu nên giới ngoại giao Bruxelles sợ rằng người này sẽ khởi động tiến trình rời EU. Vì không muốn gây xáo trộn cho toàn khối, lãnh đạo EU quyết định giao cho ông John Kerr soạn thảo điều luật trên.

"Điều 50 hoàn toàn không phải về thương mại, đơn giản đó là việc ly hôn. Đó là chia chác tài sản, thanh toán hóa đơn, nợ nần" - ông John Kerr cho biết thêm.

Nước Anh và 27 thành viên còn lại của EU có 2 năm để hoàn tất đàm phán.