Đề xuất cho xe dưới 17 chỗ chạy như taxi

Thêm phương tiện công cộng?

Hiệp hội Vận tải Hà Nội cũng đề xuất, với loại xe này không cần có luồng tuyến, bến bãi cố định, chỉ cần đăng ký phương tiện, người lái, giá cước và được đón trả khách như taxi. Việc quản lý xe này cũng giống như xe tư nhân, chỉ cần đăng kiểm, quản lý thuế và người lái nên bộ máy quản lý sẽ không cồng kềnh.

Ông Bùi Danh Liên - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội

Ông Bùi Danh Liên, người ký văn bản đề xuất này hào hứng cho biết: Trong những năm qua, thành phố Hà Nội đã có những cố gắng để thu hút người dân sử dụng phương tiện công cộng, hạn chế phương tiện cá nhân nhằm giảm ùn tắc giao thông. Tuy nhiên, xe buýt thuộc các doanh nghiệp vận tải ở nước ta hiện nay còn nhiều hạn chế: Thứ nhất, đường sá ở nước ta chật hẹp nhưng xe buýt quá to nên chiếm dụng diện tích lớn lòng đường. Trong khi các phương tiện cá nhân tham gia giao thông lại quá nhiều, dẫn đến tình trạng ùn tắc giao thông thường trực vào giờ cao điểm.

Thứ hai, các tuyến xe buýt hiện nay chạy theo các các lộ trình cố định, tuy nhiên, người dân đi lại không theo một tuyến nhất định mà họ có nhu cầu cần đến các ngõ, phố trong khu dân cư. Nhưng các tuyến xe buýt cố định không đáp ứng được nhu cầu đi lại của người dân cần di chuyển đến nhiều điểm trong thành phố. Cho nên cần phải có một loại hình phương tiện bổ sung để đón trả khách tại nhà hoặc nơi mà họ yêu cầu.

Nói về loại xe trong đề xuất, ông Liên cho hay, lái xe và hành khách có thể thỏa thuận lộ trình đi, vì vậy khi đường tắc, họ có thể lựa chọn đi đường khác để tránh ùn tắc. Điều này thuận tiện hơn xe buýt thông thường khi phải đi theo lộ trình định sẵn. Bên cạnh đó, kích thước của xe nhỏ nên có thể đi vào các con đường nhỏ và cũng linh hoạt hơn xe buýt thường. Loại xe này có thể đưa đón khách vào tận nhà của họ. Đây cũng là một trong những mục tiêu phấn đấu của ngành vận tải là đưa đón khách tại nhà, nhưng nó cũng phải tuân thủ theo các quy định của luật lệ giao thông không gây ùn tắc, nơi nào cấm đỗ cấm dừng thì phải chấp hành.

Ngoài ra, loại xe này nhỏ, đầu tư ít nên giá cả sẽ thấp hơn, do không phải chịu sự điều hành, quản lý của bộ máy cồng kềnh giống như xe buýt cố định. Loại xe này chỉ cần được thành phố cấp phép, kiểm định, quản lý lái xe và nguồn thu để nộp thuế cho Nhà nước. Chính vì thế, loại xe này hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển năng động của nền kinh tế thị trường. Cũng giống như Grab và Uber mà hiện nay Chính phủ đang cho thí điểm, nhưng hai loại hình này đặt xe bằng công nghệ thông tin. Ngoài ra, loại phương tiện mà Hiệp hội Vận tải Hà Nội đề xuất cũng hướng tới việc phát triển bằng công nghệ thông tin để kết nối khách hàng.

Nếu đề xuất này được thông qua thì trước tiên sẽ thực hiện thí điểm ở một số doanh nghiệp hoặc hợp tác xã, rồi sau đó xem xét tư nhân nào mà có năng lực điều hành, quản lý và đủ năng lực tài chính để hoạt động sẽ giao nhiệm vụ. Tuy nhiên, không thể đặt dưới trung tâm điều hành giao thông đô thị, bởi đây là hoạt động manh mún, cho nên cần phải để tư nhân phát triển theo Nghị quyết 35 (nghị quyết về hỗ trợ phát triển doanh nghiệp đến năm 2020). Sau khi làm thí điểm và được cơ quan Nhà nước thông qua sẽ xây dựng cơ chế quản lý hoạt động của các loại xe này. Nhưng phải “mềm mại” chứ không phải cứng nhắc như xe buýt hiện nay.

Ở nhiều nước trên thế giới, hạ tầng giao thông phát triển cùng với nhiều loại phương tiện giao thông công cộng đã giải quyết được nhu cầu đi lại của người dân. Còn đối với nước ta, khi chưa có điều kiện để đáp ứng được những điều đó thì cần phải có một loại phương tiện khác “mềm mại” hơn để thay thế, không cứng nhắc như xe buýt cố định.

Về băn khoăn khi có nhiều khách cùng một lúc thì việc đón trả khách sẽ thực hiện như thế nào cho hợp lý, ông Liên nói: “Đối với xe dưới 17 chỗ có thể chở nhiều hành khách cùng một lúc và để đến các nơi khác nhau thì hoàn toàn do lái xe và khách tự thỏa thuận với nhau để chọn phương án tối ưu nhất. Tuy nhiên, những người đi xe cũng phải hy sinh một chút quyền lợi của mình để mọi người lên xuống xe thuận tiện nhất trên tuyến đường đó. Giá thành và cung đường phù hợp thì hành khách và lái xe sẽ dễ dàng thỏa thuận với nhau”.

Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội nhấn mạnh, đề xuất này nhằm góp phần làm đa dạng hóa các phương tiện vận tải công cộng.

Không khả thi...

Liên quan đến đề xuất của Hiệp hội Vận tải Hà Nội, TS Nguyễn Xuân Thủy, người có 30 năm nghiên cứu về giao thông nhận định, đề xuất này có mặt tích cực là người dân có thể đi lại thuận lợi, đi vào các con đường nhỏ, nhưng đề xuất này có thể gây xáo trộn giao thông trong đô thị. Bởi chức năng của xe taxi là chở ít người và cơ động, nó thay thế cho những người sử dụng phương tiện cá nhân mà ít chỗ. Còn đối với các loại xe trong đề xuất thì không thể cho hoạt động như xe taxi được. Bởi đây là loại xe lớn, chở nhiều người cùng một lúc mà nếu cho chạy tự do, không theo luồng tuyến thì sẽ gây mất trật tự và thậm chí là mất an toàn trong đô thị. Khi cho loại phương tiện này hoạt động có thể sẽ chiếm hết khách của taxi và của xe buýt cố định. Khi đó sẽ tạo ra một lực lượng vận tải hùng hậu (vẫn chở người và vẫn thu tiền) nhưng dễ dẫn đến việc xe tư nhân trà trộn, gây rối trong mạng lưới vận tải xe buýt cũng như taxi.

Ùn tắc giao thông thường trực ở thủ đô Hà Nội

Vị chuyên gia với 30 năm kinh nghiệm về giao thông cũng quả quyết, việc không cần luồng tuyến cố định và bến bãi, chỉ cần đăng ký phương tiện, người lái, giá cước và được đón trả khách như taxi sẽ dẫn đến việc các phương tiện này không có điểm đỗ, bến bãi để đón khách và hành khách cũng không biết bắt xe ở đâu để đi. Nếu taxi 2-3 người thì có thể chủ động tìm khách, nhưng đây có tận 17 người thì việc đón trả khách sẽ gặp nhiều khó khăn.

Việc thực hiện đề xuất này sẽ không có hiệu quả cao. Bởi vì các xe dù, bến cóc sẽ lợi dụng để hoạt động và rất khó để thu thuế, ngoài ra còn làm gia tăng thêm ùn tắc giao thông, Nhà nước sẽ không quản lý được. Không những thế, tính hiệu quả thấp bởi khi không có các điểm dừng đỗ thì nhiều người sẽ không biết lên xe ở đâu để mà đi. “Theo tôi, nên làm thêm các tuyến xe buýt nhỏ luồn lách vào các ngõ phố nhỏ. Như vậy sẽ đỡ ùn tắc và cũng cơ động, linh hoạt hơn, chở được nhiều khách hơn. Tuy nhiên, chỉ nên làm ở một mức độ nhất định, chứ không nên làm quá nhiều” - TS Nguyễn Xuân Thủy cho biết thêm.