Đau đầu với mũ bảo hiểm cho phụ nữ dân tộc

Tại Hội thảo nghiên cứu giải pháp sản xuất mũ bảo hiểm phù hợp với phụ nữ đồng bào các dân tộc miền núi phía Bắc diễn ra vào ngày 27/8, ông Khuất Việt Hùng - Phó Chủ tịch Chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho hay, quy định đội mũ bảo hiểm khi tham giao giao thông bằng xe môtô, gắn máy đã đạt được kết quả cao. Tuy nhiên, đối với phụ nữ đồng bào dân tộc thiểu số thì chấp hành đội mũ bảo hiểm đang gặp khó khăn vì rào cản phong tục, trang phục truyền thống.

“Bài toán đặt ra là làm cách nào để thực hiện đúng chức năng của việc đội mũ, nhưng vẫn phải giữ được truyền thống dân tộc” - ông Khuất Việt Hùng nói.

Lý giải về vấn đề này, ông Vũ Hoàng Linh - Chánh Văn phòng Ban An toàn giao thông Thanh Hóa cho hay, nguyên nhân chủ yếu là do phong tục, thói quen, nhận thức còn những hạn chế nên một bộ phận không nhỏ phụ nữ dân tộc thiểu số cho rằng đội mũ bảo hiểm đi xe môtô, xe gắn máy là không quen, vướng víu.

Người phụ nữ Thái đội mũ bảo hiểm chỉ bảo vệ tằng cẩu.

Tại hội thảo, các chuyên gia cũng bày tỏ lo ngại, nếu vẫn để nguyên trang phục và phong tục tập quán rồi đội mũ bảo hiểm thì chỉ làm hạn chế tác dụng về bảo vệ khi xảy ra tai nạn. Đặc biệt với trường hợp phụ nữ Thái búi tóc trên đỉnh đầu (tằng cẩu-PV) thì gần như mũ bảo hiểm không có tác dụng.

Theo ông Lại Huy Danh - Phòng quản lý chất lượng hàng hóa lưu thông (Cục Quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa - Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng Việt Nam, Bộ Khoa học Công nghệ), hiện chỉ có 3 loại mũ bảo hiểm đạt chuẩn (nửa đầu, che tai và có cả hàm). Phụ nữ dân tộc chỉ chiếm từ 1% tổng dân số, vậy nhà đầu tư nào dám sản xuất mũ này cho đồng bào thiểu số vì quy trình sản xuất, thử nghiệm tốn kém chi phí.

Khẳng định 1% phụ nữ đồng bào dân tộc cũng phải quan tâm, ông Khuất Việt Hùng cho rằng, các doanh nghiệp gặp khó khăn về kinh tế và tài chính, nhưng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cũng như Ban An toàn giao thông địa phương sẽ cố gắng đưa vào chương trình vận động.

Theo đại diện nhà sản xuất mũ bảo hiểm Protec, phụ nữ Thái đội mũ bảo hiểm chỉ bảo vệ được búi tóc. Khi xảy ra va chạm mũ rất dễ bị xô lệch ra khỏi đầu. Không thể trách người đội vì búi tóc là nét văn hóa truyền thống. Do đó, mũ bảo hiểm không có tác dụng bảo vệ người đội mà còn gây mất an toàn giao thông. Họ rất muốn chấp hành luật giao thông nhưng chưa có giải pháp nào tháo gỡ thực trạng này.

Đưa ra giải pháp thiết kế mũ bảo hiểm cho các đối tượng này, đại diện hãng Protec cho biết, khoét lỗ mũ trên đỉnh, mũ ốp sát phần đầu nhưng khả năng bảo vệ đâm xuyên tại vị trí búi tóc cần nghiên cứu thêm. Hoặc phương án 2 là làm chiếc mũ ôm toàn bộ vùng búi tóc và phần đầu người đội có thể đạt tất cả các chỉ tiêu nhưng trọng lượng nặng, mũ dễ xô lệch, chi phí sản xuất cao hơn mũ thông thường 30-60%.

Dưới góc độ văn hóa, PGS-TS, Nhà văn hóa Lê Thị Hoài Phương cho rằng, búi tóc cao trên đầu của người Thái đen không phải là tín ngưỡng mà là luật tục (phong tục, tập quán) của một tộc người. Búi tóc lên là chứng tỏ người con gái đã có chồng, người ta chỉ bỏ tằng cẩu khi gội đầu.

Bà Phương nói: “Phụ nữ Thái bỏ tằng cẩu khi tham gia giao thông là vấn đề khó, nhưng vẫn có thể vận động được vì luật tục vẫn có thể thay đổi. Đối tượng vận động là chồng và gia đình người chồng".

Kết luận hội thảo, ông Khuất Việt Hùng khẳng định, Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia thống nhất quan điểm của một số nhà sản xuất đưa ra về mẫu thiết kế mũ dành cho người phụ nữ dân tộc, nhất là luật tục có tằng cẩu trên đầu.

"Nếu vận động được đồng bào thay đổi được luật tục là tốt. Tuy nhiên, quá trình tuyên truyền vận động cần thời gian. Song song với đó, chúng ta vẫn tiếp tục thí điểm sản xuất đội mũ bảo hiểm dành cho phụ nữ dân tộc" - ông Khuất Việt Hùng nói.