“Bình mới rượu cũ”?

Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể được chia thành hai giai đoạn: Giai đoạn giáo dục cơ bản (từ lớp 1 đến lớp 9) và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (từ lớp 10 đến lớp 12).

Cụ thể, thời lượng môn học đã có sự giảm xuống ở từng lớp. Lớp 1, 2 giảm từ 1.147 tiết xuống còn 1.015 tiết; lớp 3 giảm từ 1.147 tiết xuống 1.085 tiết; lớp 4, 5 giảm từ 1.184 xuống còn 1.120 tiết.

Tên nhiều môn học cũng đã được thay đổi để phù hợp và dễ hiểu hơn. Ví dụ: Môn Giáo dục lối sống của học sinh lớp 1, 2, 3 trong dự thảo cũ được đổi tên thành môn Đạo đức, đồng thời thời lượng cũng giảm 50%, từ 70 tiết xuống còn 35 tiết. Môn Tin học và Công nghệ cũng giảm tải chỉ còn một nửa thời lượng so với trước đây, xuống còn 70 tiết/năm. Môn Cuộc sống quanh ta (ở các lớp 1, 2, 3) được gộp chung thành một môn Tự nhiên và Xã hội. Ở các lớp 4, 5, môn Tìm hiểu Tự nhiên được đổi thành môn Khoa học; môn Tìm hiểu Xã hội được đổi thành môn Lịch sử và Địa lý.

Học sinh tiểu học

Một số môn học có mặt trong dự thảo hiện đã được lược bỏ như: Môn Thế giới công nghệ dự kiến dạy ở lớp 1 đến lớp 3. Hai môn Tìm hiểu Công nghệ và Tìm hiểu Tin học ở lớp 4 và lớp 5 được thay thế bằng môn học Tin học và Công nghệ với thời lượng bằng thời lượng của 2 môn (70 tiết/năm). Hoạt động trải nghiệm sáng tạo được đổi tên thành Hoạt động trải nghiệm và được tách riêng thành hoạt động giáo dục bắt buộc chứ không nằm trong các môn học bắt buộc như trước đây.

Trong diện mạo mới, chương trình cho học sinh lựa chọn Ngoại ngữ từ lớp 1. Nhưng điểm mới nhất của kế hoạch giáo dục cấp THCS chính là nội dung hướng nghiệp được yêu cầu tích hợp vào các môn học và hoạt động giáo dục bắt buộc. Ở lớp 8 và lớp 9, các môn học Công nghệ, Tin học, Khoa học Tự nhiên, Nghệ thuật, Giáo dục công dân, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp và Nội dung giáo dục của địa phương có học phần hoặc chủ đề về nội dung giáo dục hướng nghiệp.

Bậc THPT, học sinh sẽ thiết kế các chuyên đề học tập theo định hướng nghề nghiệp. Cụ thể, mỗi môn học như Ngữ văn, Toán, Lịch sử, Địa lý, Giáo dục kinh tế và Pháp luật, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Công nghệ, Tin học, Nghệ thuật có một số chuyên đề học tập, tạo thành cụm chuyên đề học tập của môn học. Việc này giúp học sinh tăng cường kiến thức và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức giải quyết những vấn đề của thực tiễn, đáp ứng yêu cầu định hướng nghề nghiệp.

Như vậy, so với dự thảo ban đầu, chương trình giáo dục phổ thông tổng thể đã có một số điều chỉnh, cho thấy Ban Soạn thảo có tiếp thu góp ý của dư luận xã hội. Tuy nhiên, vẫn có những ý kiến băn khoăn về chương trình mới. Nhiều ý kiến cho rằng: So với chương trình giáo dục phổ thông hiện hành thì chương trình mới vẫn còn quá nặng nề, thể hiện rõ nhất ở số lượng các môn học. Ví dụ bậc THCS vẫn bao gồm 10 môn học bắt buộc cộng thêm một môn tự chọn và một hoạt động giáo dục bắt buộc thì không nhẹ hơn chương trình hiện hành. Bậc Tiểu học và THPT cũng tương tự. Thế nên, nhiều ý kiến nhận định, chương trình giáo dục phổ thông tổng thể chỉ là “bình” mới còn “rượu” vẫn… cũ.

Dù sao thì chúng ta còn phải chờ chương trình của từng môn học sẽ được xây dựng và công bố trong thời gian tới đây. Nhưng thiết nghĩ, ngoài việc phân bổ chương trình học với các môn học một cách hợp lý thì đã đến lúc cần xóa cách dạy và học gò bó trong khuôn khổ của sách giáo khoa, mà nên cho phép giáo viên sử dụng nhiều nguồn giáo liệu khác để dạy học. Như vậy, mới đáp ứng được nhu cầu dạy và học của thời đại mới.