Bản lĩnh trước những điều “nhạy cảm”

Hễ nhà chức trách đụng vào đâu cũng bị nhắc: coi chừng, chuyện nhạy cảm. Anh nào nói năng buông tuồng thì “bắn” thẳng: “Đánh chó phải ngó chủ”. Định nghĩa nhạy cảm thật khó chính xác và đầy đủ. Vì cái điều người này coi là nhạy cảm, với người khác lại “chả có chi”. Cái năm xửa năm xưa là rất nhạy cảm, nhưng năm nay lại là chuyện thường. Thường như “thông điếu phải có lông gà” vậy.

Những ai thường đối mặt với chuyện nhạy cảm? Công an, thuế vụ, kiểm lâm, hải quan, nhà báo... nghĩa là những người làm các công việc liên quan đến điều tra, để tìm chứng lý phục vụ cho xử lý công việc, xét xử, định hướng dư luận. Nhưng khối việc, khối chuyện chẳng hề liên quan đến điều tra lại cũng rất nhạy cảm.

Thí dụ như chuyện góp ý, phê bình, xem xét kỷ luật. Cẩn thận đấy, “nó lú nhưng chú nó khôn”. Anh phê bình cậu A, đúng quá, nhưng bố cậu ấy lại là quan chức cỡ bự, dưới một người trên muôn người, cho nên liệu đường mà uốn lưỡi. Chị định bác bỏ cái dự án “khủng” đầu tư tiền tấn của tổng công ty do cô B làm tổng giám đốc ư? Bác bỏ là hoàn toàn đúng, vì rước toàn công nghệ, máy móc lạc hậu, nhưng nên nhớ, bác ruột B là người “nói có kẻ nghe, đe có kẻ sợ”. Và cái dự án này còn được “Cụ” N bảo kê. Nghe thế chị chỉ còn nước nuốt cục tức vào bụng và... dè chừng.

Mấy năm qua có hàng chục dự án xin xây dựng tượng Bác Hồ và Quảng trường lớn, phải đầu tư hàng trăm, cho đến nghìn tỉ đồng. Địa phương nào cũng nêu rất nhiều lý do vì sao lại đề nghị xây tượng Bác. Nhiều vị lãnh đạo từ cấp chuyên viên thẩm định đến ông Cục, ông Bộ đều ngần ngại. Không muốn cho xây dựng tràn lan như thế, nhưng ngại nói ra, chuyện “quá nhạy cảm” mà! Đến khi có chủ trương từ cấp cao nhất, chưa đồng ý cho xây dựng, bởi tỉnh còn nghèo, trước mắt nên ưu tiên xây dựng các công trình phục vụ an sinh xã hội, thì bấy giờ ai cũng thấy thật thỏa đáng. Vậy đâu phải là vấn đề quá nhạy cảm. Vấn đề ở tư duy con người thôi. Các vị muốn né tránh nên mới đổ riệt cho là, việc ấy việc nọ liên quan đến những chuyện tày trời. Né tránh chính là đầu hàng, chứ không phải như có người nói “cẩn tắc vô ưu”.

Lại có bao chuyện khó xử nữa, vì nó liên quan đến chuyện đất đai, dân tộc, tôn giáo, nhân quyền... Cấp dưới họp lên họp xuống không dám quyết định, lại đẩy quả bóng lên cấp trên. Cấp trên hỏi lại, đã hỏi ý kiến dân chưa? Trả lời, chưa, vì chuyện này nhạy cảm, đưa ra lấy ý kiến rộng rãi dễ làm rối tình hình. Thế là không huy động được nguồn trí tuệ của nhân dân, bỏ lỡ nhiều thông tin quý từ tai mắt nhân dân. Không phải cái gì không muốn làm, sợ đụng chạm, ảnh hưởng đến lợi ích cục bộ, đến cá nhân người lãnh đạo là lại đóng khung vào hai chữ “nhạy cảm”, để tìm kế hoãn binh.

Trong khi đó có quá nhiều chuyện thật sự nhạy cảm, nhưng người ta lại không thấy hoặc vờ như không thấy. Như chuyện người anh họ ở tỉnh Sơn La vì nghèo quá đã phải đèo cô em xấu số vừa mất về quê bằng xe máy. Không ít bài báo, không ít tấm ảnh trên báo và trên mạng xã hội cứ khoan sâu mãi vào nỗi đau thương buốt nhói tâm can! Rồi chuyện một bé gái 13 tuổi bị lão hàng xóm giở trò đồi bại đến mức bé có con, cũng rất nhiều bài báo kể lại câu chuyện một cách rất vô lương, lại còn đăng ảnh cô bé ngây thơ, người mẹ tội nghiệp. Chuyện lấy vợ, lấy chồng cận huyết thống; chuyện bố mẹ nhẫn tâm giết con; chuyện sếp quấy rối tình dục nữ nhân viên bằng những trò thô bỉ... cũng được phơi bày trên mặt báo. Rất tiếc, sự việc được viết một cách trần trụi, với lời lẽ khi lạnh lùng, nhẫn tâm, lúc buông tuồng, rơm rác, mà không hề có sự phân tích một cách khách quan, khoa học, một lời phê phán, cảnh tỉnh.

Thời công nghệ thông tin phát triển như vũ bão, cùng với những thông tin chính xác được cung cấp từ nguồn tin chính thống là khá nhiều những thông tin bịa đặt với tâm địa, dụng ý khác nhau. Mạng xã hội cùng với những mặt tích cực cũng làm nảy sinh tệ a dua, chém gió, buôn dưa lê và thói vô cảm. Cho nên thái độ tích cực nhất của người tiếp nhận thông tin là bình tĩnh sàng lọc, nhìn sâu vào sự phát triển của sự vật để thấy cái bình thường trong cái bất thường và ngược lại, để có thái độ tích cực, cách xử lý tích cực, luôn ở thế chủ động tiến công. Nói nôm na rằng, trước rất nhiều tin đồn, anh phải là người có bản lĩnh. Đừng bao giờ để tin đồn cầm tay anh kéo đi. Khi người ta tiếp cận được sự thật thì sự thật bao giờ cũng vô cùng đơn giản.

Trở lại với câu chuyện thực hiện chức trách, nhiệm vụ của nhà quản lý và những người làm công tác chuyên môn, nghiệp vụ. Xin chớ bao giờ đầu hàng những gì nhân danh nhạy cảm. Như câu chuyện nêu ở phần đầu bài viết, về cái dự án “khủng”, khi sự việc vỡ lở, kẻ phạm tội vào tù mọi người mới rõ, chẳng hề có “Cụ” nào bảo kê cả.

Không chỉ nghề công an, nghề báo mới cần trái tim nóng và cái đầu lạnh. Sự dũng cảm bao giờ cũng đi liền với trí tuệ, lương tâm và bản lĩnh. Khéo léo trong phương pháp đấu tranh khác với sự trì trệ, hèn nhát. Thẳng thắn, dũng cảm phê bình, đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực khác với sự làm liều, làm ẩu, thiếu cẩn trọng, tùy tiện. Tuyệt nhiên không có sự nhạy cảm nào ngăn cản thái độ nghiêm túc, trách nhiệm trong công việc, dũng khí của người cán bộ.

Thái độ, tinh thần phụ trách của người lãnh đạo, đặc biệt người đứng đầu là: dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Như thế chẳng còn lo “gà mổ mối, mối đục chân vua, vua ăn thịt gà”. Vì suy cho cùng, còn khoanh ra những vùng cấm, vùng tránh cho nên mới có nhiều nỗi sợ treo lơ lửng trên đầu như thế.