8 năm thăng trầm trên "ghế nóng" BIDV của ông Trần Bắc Hà

Nâng tầm BIDV

Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cho biết, từ 1/9/2016, ông Trần Bắc Hà - Chủ tịch HĐQT chính thức nghỉ hưu. Ông Trần Anh Tuấn, Ủy viên Hội đồng quản trị BIDV được Hội đồng quản trị bầu bầu phụ trách điều hành hoạt động của HĐQT thay ông Trần Bắc Hà.

Tính đến ngày 1/9/2016, ông Trần Bắc Hà đã công tác tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) tròn 35 năm. Ông Hà bắt đầu làm việc tại BIDV từ tháng 2/1981. Tháng 7/1991, ông là Giám đốc BIDV Chi nhánh Bình Định.

Ông Trần Bắc Hà - nguyên Chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV)

Trong thời gian này, ông trực tiếp xây dựng, khởi tạo thành lập Sở Giao dịch 3, Công ty Chứng khoán, Công ty Quản lý nợ khai thác tài sản, Trưởng Ban Xử lý nợ Ngân hàng TMCP Nam Đô, chỉ đạo thành lập các hiện diện thương mại tại Lào, Campuchia, Myanmar, Cộng hòa Séc và chỉ đạo Văn phòng đại diện tại Lào, Campuchia, Myanmar.

Tháng 10/1999, ông là Phó Tổng Giám đốc BIDV. Tháng 5/2003, ông là Ủy viên HĐQT kiêm Tổng Giám đốc BIDV. Tháng 1/2008, ông được bổ nhiệm Chủ tịch HĐQT BIDV.

Theo Báo cáo quản trị BIDV 6 tháng đầu năm, ông Trần Bắc Hà hiện đang sở hữu 136.643 cổ phiếu BID, chiếm 0,004% vốn tại BIDV.

BIDV dưới “triều đại” Trần Bắc Hà có một bước tiến lớn về sự thay đổi trong hoạt động kinh doanh. BIDV đi từ ngân hàng quốc doanh trở thành công ty đại chúng và chính thức niêm yết trên thị trường chứng khoán ngày 24/1/2014.

Dưới sự chèo lái của ông Hà, BIDV đã có bước tăng vọt tổng tài sản tăng từ 246.494 tỷ đồng (năm 2008) lên 930.267 tỷ đồng (tháng 6/2016), tăng gấp 4 lần; lợi nhuận trước thuế cũng tăng mạnh từ 2.350 tỷ đồng (năm 2008) lên 7.948 tỷ đồng (năm 2015), 6 tháng đầu năm, lợi nhuận trước thuế của BIDV là 3.311 tỷ đồng.

Vốn điều lệ của BIDV cũng tăng liên tục trong 8 năm ông Hà làm Chủ tịch. Từ mức 8.756 tỷ đồng của năm 2008, trải qua nhiều lần tăng vốn liên tục, đến năm 2013, vốn điều lệ của BIDV đã tăng lên 28.112 tỷ đồng và là ngân hàng có quy mô vốn điều lệ lớn thứ 3 trong toàn hệ thống.

Sau khi sáp nhập, Ngân hàng TMCP Phát triển Nhà đồng bằng Sông Cửu Long (MHB), vốn điều lệ của BIDV đã tăng thêm hơn 6.000 tỷ đồng lên mốc 34.187 tỷ đồng và là ngân hàng với quy mô vốn điều lệ lớn thứ 2 toàn hệ thống, sau Vietinbank.

Cùng với sự tăng trưởng về quy mô, tín dụng nên nợ xấu cũng tăng vọt từ 5.979 tỷ đồng (năm 2008) lên 13.183 tỷ đồng (tháng 6/2016). Tuy vậy, tỷ lệ nợ xấu đã giảm từ 4% (năm 2008) xuống còn 2% (tháng 6/2016).

Trong suốt hai nhiệm kỳ dưới sự chèo lái của ông Trần Bắc Hà, BIDV luôn là một ngân hàng lớn, thuộc nhóm “Big 4”, có ảnh hưởng lớn đến hệ thống ngân hàng.

Những phát ngôn quyền lực và tin đồn ác ý

Ở vị trí chủ tịch một ngân hàng có quy mô hàng đầu trong hệ thống nên ông Trần Bắc Hà được dư luận chú ý từng cử chỉ lời nói.

Trong hơn 8 năm ngồi ghế nóng BIDV, ông Hà đã không ít lần gây chú ý dư luận khi có những phát biểu gây tranh cãi.

Khi nói về vấn đề lương lãnh đạo doanh nghiệp nhà nước ông Hà từng thẳng thắn: “Tôi thấy hiện nay gì cũng vận hành theo nguyên tắc thị trường nhưng tiền lương thì không theo nguyên tắc thị trường. Mức lương tối đa quy định cho Chủ tịch tập đoàn, tổng công ty là 36 triệu đồng/tháng không sống được cũng phải sống, dù sao còn hơn công chức nhà nước”.

Hay như tại Hội nghị toàn ngành ngân hàng 18/12/2013. Ông Hà cho biết, về dư luận, do cái nhìn phiến diện, thiếu khách quan, thậm chí sai lệch nên thời gian qua toàn ngành ngân hàng đã gánh chịu nhiều nhiều búa rìu của dư luận.

“Phải chăng ngân hàng là huyết mạch nên mọi bệnh tật của nền kinh tế đều đổ cho ngân hàng thì hợp lý hơn? Tâm trạng của những người làm ngân hàng từng hoang mang, lo sợ thậm chí uốt ức”, ông Hà cho biết.

Tại buổi gặp gỡ giữa Thủ tướng và cộng đồng doanh nghiệp cuối tháng 4/2016, ông Hà đã từng ví von Chính phủ điều hành nền kinh tế như một dàn nhạc giao hưởng, ở đó, Thủ tướng là nhạc trưởng, các bộ, ngành là nhạc công và các doanh nghiệp là ca sĩ để chúng ta cùng tạo nên một bản nhạc kinh tế thật hay”.

Mới đây nhất trước việc Bộ Tài chính đòi chia cổ tức bằng tiền mặt, nguyên Chủ tịch Trần Bắc Hà khẳng định sẵn sàng trả lại cho ngân sách nếu có ý kiến cuối cùng của cấp chủ sở hữu Nhà nước và Chính phủ.

Ông Hà nói: “Nếu ngân sách vẫn quyết đòi cổ tức trong bối cảnh các ngân hàng rất cần nguồn lực để tăng vốn, nâng cao năng lực tài chính thì chẳng khác nào “vắt chanh cho kiệt”.

Nói đến khối nợ lên đến 27.099 tỷ đồng của Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai trong đó có đến gần một nửa là do vay BIDV. Dù cho người ngoài "lo sốt vó" cho BIDV thì ông Trần Bắc Hà lại tỏ ra khá lạc quan.

“Hoàng Anh Gia Lai quan hệ với BIDV 20 năm nay, vay trả sòng phẳng nhưng do tình hình thị trường nên có chậm”, ông Hà chia sẻ với báo giới.

Ngoài phát ngôn chú ý, trong hai nhiệm kỳ ở ghế nóng BIDV ông Hà cũng cũng chịu tin đồn ác ý. Cụ thể như việc BIDV cho Southern bank của ông Trầm Bê vay 5.000 tỷ đồng mà bị một số đồn đoán là hỗ trợ cho Southern bank thâu tóm Sacombank. Tuy nhiên, ông Hà đã thẳng thắn bác bỏ điều này, và cho rằng hỗ trợ Southern bank là trong sáng minh bạch.

Đỉnh điểm nhất là tin đồn sai lệch rằng ông bị bắt giữ hồi tháng 2/2013. Thông tin này ngay lập tức gây xáo động tới tài chính tiền tệ thời điểm bấy giờ.

Hàng loạt cổ phiếu bị bán tháo, các chỉ số chứng khoán sụt giảm mạnh như Vn-Index giảm 18 điểm, tương đương 3,36%, còn HNX- Index giảm 3,35 điểm, tương đương -5,3%. Gần 430 mã chứng khoán giảm điểm, trong đó 148 mã giảm sàn. Vốn hóa của thị trường chứng khoán đã mất 29.000 tỷ trong chỉ 1 phiên giao dịch.

“Đáng lẽ tết ra tôi phải lo xử lý bao nhiêu là việc, bây giờ tin đồn loạn lên, thành ra có cú điện thoại nào là tôi đành phải nghe không thì người ta nói tôi bị bắt thật những kẻ tung tin đồn có lẽ đã kiếm được 500 - 700 tỷ đồng”, ông Hà bộc bạch trước tin đồn bị bắt năm 2013.